Bệnh tiểu đường (hay còn gọi là đái tháo đường) đang có xu hướng trẻ hóa và có những diễn biến khó lường. Theo các chuyên gia, chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát bệnh. Một chế độ ăn đảm bảo dinh dưỡng, đủ về chất và lượng nhưng có nhu cầu năng lượng và tỷ lệ carbohydrat phù hợp có thể cân bằng đường huyết. Vậy bệnh tiểu đường nên kiêng gì và cần có chế độ ăn như thế nào? Mời bạn đọc bài viết dưới đây để có thêm thông tin cho mình và người thân.
Người bệnh tiểu đường nên tuân thủ chế độ dinh dưỡng lành mạnh, phù hợp
Nguyên tắc cơ bản về chế độ ăn của người tiểu đường là hạn chế glucid (chất bột đường) để tránh tăng đường huyết sau khi ăn và hạn chế vừa phải chất béo, nhất là các acid béo bão hoà để tránh rối loạn chuyển hoá. Chế độ ăn của người bệnh được xây dựng sao cho cung cấp lượng đường ổn định ở mức tương đối và quan trọng nhất là phải điều độ, hợp lý về giờ giấc, số lượng thức ăn đưa vào cơ thể trong các bữa chính và phụ.
Lipid (chất béo): Tỷ lệ năng lượng do chất béo nên là 25% tổng số năng lượng khẩu phần và không nên vượt quá 30%. Người bệnh nên ăn chất béo thực vật và giảm chất béo động vật, bởi loại này có nhiều acid béo bão hoà. Acid béo bão hòa là một trong những nguyên nhân dẫn đến xơ vữa động mạch. Việc kiểm soát chất béo này nhằm ngăn chặn biến chứng của bệnh tiểu đường.
Glucid (chất bột đường): Trong bệnh tiểu đường, lượng đường huyết có chiều hướng tăng cao sau khi ăn nhưng lại không chuyển hoá được để cung cấp năng lượng cho cơ thể vì thế người bệnh nên kiêng, thậm chí là phải hạn chế glucid. Nên dùng các loại glucid phức hợp dưới dạng hạt và khoai củ. Cần hết sức hạn chế các loại đường đơn và các loại thức ăn có hàm lượng đường cao (bánh, kẹo, nước ngọt…). Tỷ lệ năng lượng do glucid cung cấp nên chiếm 50-60% tổng số năng lượng khẩu phần.
Để dễ dàng lựa chọn thực phẩm, bạn có thể tham khảo các chia thức ăn thành từng nhóm như sau:
Thức ăn có hàm lượng glucid ≤ 5%: người bệnh có thể sử dụng hàng ngày, đó là các loại thịt, cá, đậu phụ với số lượng vừa phải tùy vào thể trạng, đại đa số các loại rau xanh còn tươi và một số trái cây ít ngọt như: dưa bở, dưa hấu, nho Việt Nam,.. không cần hạn chế.
Thức ăn có hàm lượng glucid từ 10-20%: Nên hạn chế sử dụng (một tuần có thể ăn 2-3 lần với số lượng vừa phải) bao gồm một số quả có độ ngọt tương đối như táo, vú sữa, na, quýt, hồng xiêm, xoài chín, sữa đậu nành, các loại đậu quả (đậu vàng, đậu hà lan…)
Thức ăn có hàm lượng glucid từ ≥ 20%: Người bệnh cần phải ăn kiêng hoặc hạn chế tối đa bởi khi ăn vào sẽ làm tăng nhanh đường huyết. Nhóm này gồm các loại bánh, mứt, kẹo, nước ngọt và các loại trái cây ngọt nhiều (mít sấy, vải sấy, nhãn sấy…).
Bên cạnh đó, người bệnh nên chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để tránh tăng đường huyết sau ăn. Đối với người điều trị bằng Insulin tác dụng chậm có thể có hạ đường huyết trong đêm, nên có thể ăn thêm bữa phụ trước khi đi ngủ.
Ngoài việc chú ý đến khẩu phần ăn và chế độ ăn kiêng người bệnh nên sử dụng thêm thực phẩm chức năng để hỗ trợ giảm đường huyết, giảm cholesterol và lipid máu. TĐ care là một sản phẩm có nguồn gốc thiên nhiên, tạo nên từ các thảo dược quý hỗ trợ hạ đường huyết, giảm chỉ số HbA1c và giảm các nguy cơ biến chứng của bệnh tiểu đường. Sản phẩm có thể dùng cho người bị đái tháo đường, tiền đái tháo đường và người có nguy cơ cao mắc đái tháo đường.
Nguyên tắc cơ bản về chế độ ăn dành cho người tiểu đường
Bệnh tiểu đường có 2 thể (type):- Type I: Thể phụ thuộc insulin, thường gặp ở người trẻ tuổi, gầy nhiều và có nhiều biến chứng.
- Type II: Thể không phụ thuộc Insulin, thường gặp ở người tuổi ngoài 40, thể hình béo và ít biến chứng hơn type I
Người bệnh tiểu đường nên tuân thủ chế độ dinh dưỡng lành mạnh, phù hợp
Nguyên tắc cơ bản về chế độ ăn của người tiểu đường là hạn chế glucid (chất bột đường) để tránh tăng đường huyết sau khi ăn và hạn chế vừa phải chất béo, nhất là các acid béo bão hoà để tránh rối loạn chuyển hoá. Chế độ ăn của người bệnh được xây dựng sao cho cung cấp lượng đường ổn định ở mức tương đối và quan trọng nhất là phải điều độ, hợp lý về giờ giấc, số lượng thức ăn đưa vào cơ thể trong các bữa chính và phụ.
Nhu cầu về năng lượng và các chất dinh dưỡng như thế nào?
Về nhu cầu năng lượng: Người bị tiểu đường cũng có nhu cầu năng lượng tương tự người bình thường. Nhu cầu tăng hay giảm và thay đổi khác nhau tuỳ thuộc tình trạng, công việc điển hình của mỗi người. Tuy nhiên, cũng có những điểm chung cần phải nói đến như:- Tuổi tác, giới tính (Người cao tuổi hay trẻ tuổi, nam hay nữ)
- Loại công việc (cường độ làm việc nặng hay nhẹ)
- Thể trạng (gầy hay béo)
- Mức nhu cầu năng lượng chung cho bệnh nhân khi đang điều trị tại bệnh viện là 25Kcal/kg/ngày
Bệnh tiểu đường nên kiêng gì và tỷ lệ giữa các thành phần dinh dưỡng cần như thế nào?
Protein (chất đạm): Tỷ lệ năng lượng do protein nên đạt 15-20% năng lượng khẩu phần ăn, tương đương khoảng 0,8g/kg/ngày đối với người lớn. Thịt đỏ, thịt cừu, xúc xích,… là những thực phẩm có hàm lượng protein cao. Tuy nhiên, trong quá trình nấu ở nhiệt độ cao sẽ sinh ra chất làm thúc đẩy quá trình phát triển bệnh. Do đó, người bệnh tiểu đường nên kiêng các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt cừu, thịt dê,…Lipid (chất béo): Tỷ lệ năng lượng do chất béo nên là 25% tổng số năng lượng khẩu phần và không nên vượt quá 30%. Người bệnh nên ăn chất béo thực vật và giảm chất béo động vật, bởi loại này có nhiều acid béo bão hoà. Acid béo bão hòa là một trong những nguyên nhân dẫn đến xơ vữa động mạch. Việc kiểm soát chất béo này nhằm ngăn chặn biến chứng của bệnh tiểu đường.
Glucid (chất bột đường): Trong bệnh tiểu đường, lượng đường huyết có chiều hướng tăng cao sau khi ăn nhưng lại không chuyển hoá được để cung cấp năng lượng cho cơ thể vì thế người bệnh nên kiêng, thậm chí là phải hạn chế glucid. Nên dùng các loại glucid phức hợp dưới dạng hạt và khoai củ. Cần hết sức hạn chế các loại đường đơn và các loại thức ăn có hàm lượng đường cao (bánh, kẹo, nước ngọt…). Tỷ lệ năng lượng do glucid cung cấp nên chiếm 50-60% tổng số năng lượng khẩu phần.
Để dễ dàng lựa chọn thực phẩm, bạn có thể tham khảo các chia thức ăn thành từng nhóm như sau:
Thức ăn có hàm lượng glucid ≤ 5%: người bệnh có thể sử dụng hàng ngày, đó là các loại thịt, cá, đậu phụ với số lượng vừa phải tùy vào thể trạng, đại đa số các loại rau xanh còn tươi và một số trái cây ít ngọt như: dưa bở, dưa hấu, nho Việt Nam,.. không cần hạn chế.
Thức ăn có hàm lượng glucid từ 10-20%: Nên hạn chế sử dụng (một tuần có thể ăn 2-3 lần với số lượng vừa phải) bao gồm một số quả có độ ngọt tương đối như táo, vú sữa, na, quýt, hồng xiêm, xoài chín, sữa đậu nành, các loại đậu quả (đậu vàng, đậu hà lan…)
Thức ăn có hàm lượng glucid từ ≥ 20%: Người bệnh cần phải ăn kiêng hoặc hạn chế tối đa bởi khi ăn vào sẽ làm tăng nhanh đường huyết. Nhóm này gồm các loại bánh, mứt, kẹo, nước ngọt và các loại trái cây ngọt nhiều (mít sấy, vải sấy, nhãn sấy…).
Bên cạnh đó, người bệnh nên chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để tránh tăng đường huyết sau ăn. Đối với người điều trị bằng Insulin tác dụng chậm có thể có hạ đường huyết trong đêm, nên có thể ăn thêm bữa phụ trước khi đi ngủ.
Ngoài việc chú ý đến khẩu phần ăn và chế độ ăn kiêng người bệnh nên sử dụng thêm thực phẩm chức năng để hỗ trợ giảm đường huyết, giảm cholesterol và lipid máu. TĐ care là một sản phẩm có nguồn gốc thiên nhiên, tạo nên từ các thảo dược quý hỗ trợ hạ đường huyết, giảm chỉ số HbA1c và giảm các nguy cơ biến chứng của bệnh tiểu đường. Sản phẩm có thể dùng cho người bị đái tháo đường, tiền đái tháo đường và người có nguy cơ cao mắc đái tháo đường.
