NUÔI TÔM SINH THÁI LÀ GÌ? MÔ HÌNH BỀN VỮNG XU HƯỚNG NUÔI TÔM 2024

[Công ty TNHH Quốc Tòng]

Chẳn hẳn bà con đã từng nghe đến đến khái niệm mô hình nuôi tôm sinh thái nhưng chưa hiểu rõ nó là gì phải không? So với nuôi tôm truyền thống thì đây chính là một phương pháp nuôi tôm lành tính mang lại nhiều lợi ích vượt trội. Nhưng cụ thể như thế nào thì hãy cùng Quốc Tòng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây nhé!

1. Mô hình nuôi tôm sinh thái là gì?​

Thay vì phụ thuộc vào việc sử dụng các hóa chất và thức ăn công nghiệp, mô hình nuôi tôm sinh thái tập trung vào việc tái tạo và bảo vệ môi trường tự nhiên. Điều này không chỉ giúp tôm phát triển khỏe mạnh trong môi trường bền vững mà còn giảm thiểu ô nhiễm nước và đất, đặc biệt là trong các khu vực nuôi tôm nước lợ hoặc nuôi tôm nước ngọt.

Một điều thú vị là tôm được nuôi trong hệ thống sinh thái này thường sử dụng các nguồn thức ăn tự nhiên từ môi trường xung quanh, chẳng hạn như các loài vi sinh vật và tảo. Điều này giúp tôm có chất lượng cao hơn, không bị dư lượng kháng sinh, từ đó dễ dàng xuất khẩu sang các thị trường khó tính như EU và Mỹ. Ngoài ra, vì mô hình này chú trọng đến việc giảm thiểu tác động môi trường nên nó rất phù hợp với xu hướng phát triển bền vững hiện nay.

Và dĩ nhiên, sự khác biệt lớn nhất giữa mô hình này và nuôi tôm công nghiệp, chính là ở việc tạo ra một môi trường tự nhiên cho tôm phát triển thay vì can thiệp quá nhiều bằng các biện pháp hóa học khác. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng tôm mà còn giúp nông dân tiết kiệm chi phí thức ăn và xử lý môi trường ao nuôi bền vững hơn.

2. Hai loại mô hình nuôi tôm sinh thái phổ biến:​

Tại Việt Nam, khi nhắc đến cụm từ nuôi tôm sinh thái, có hai mô hình chính được ứng dụng phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay, chính là nuôi tôm trong rừng ngập mặn và nuôi tôm lúa nước. Đây không chỉ là phương pháp nuôi tôm mang tính bền vững, mà còn giúp cải thiện môi trường, giảm thiểu ô nhiễm và mang lại lợi nhuận cao cho người nuôi.

2.1. Nuôi tôm trong rừng ngập mặn:​

Mô hình này, được triển khai tại các vùng rừng ngập mặn ven biển, nơi tôm được nuôi dưới tán rừng. Tôm tận dụng nguồn thức ăn tự nhiên từ hệ sinh thái rừng ngập mặn, không cần đến thức ăn công nghiệp hay hóa chất. Điều này giúp bảo vệ môi trường và hệ sinh thái rừng ngập mặn, đồng thời tôm nuôi trong điều kiện tự nhiên sẽ có chất lượng cao hơn, ít bị bệnh, và giá thành bán ra cao hơn so với tôm nuôi theo phương pháp công nghiệp.

Tại Cà Mau mô hình này bắt đầu phát triển mạnh từ năm 1995, đặc biệt ở xã Viên An Đông. Ở đây, cây rừng ngập mặn như đước, mắm, sú, vẹt tạo ra môi trường sống lý tưởng cho tôm phát triển. Bên cạnh đó, nuôi tôm dưới tán rừng còn giúp bảo vệ đất rừng khỏi sự xói mòn, giúp duy trì và phục hồi hệ sinh thái rừng ngập mặn, góp phần bảo vệ môi trường biển và ven biển.

2.2. Nuôi tôm lúa nước:​

Được triển khai tại các vùng đất ven sông, kênh, rạch, nơi mà người dân có thể tận dụng mùa vụ và đất canh tác một cách tối ưu. Trong mùa khô, khi nước mặn xâm nhập, người dân sẽ nuôi tôm. Sau khi thu hoạch tôm và nước mặn rút đi, đất được rửa mặn để chuẩn bị cho mùa mưa, người dân lại trồng lúa.

Sự luân canh này giúp làm giàu đất, cải thiện chất lượng đất và nước, giảm thiểu việc sử dụng phân bón hóa học và hóa chất trong cả hai quá trình nuôi tôm và trồng lúa.

3. Ba lợi ích của mô hình nuôi tôm sinh thái:​

3.1. Chất lượng tôm đạt chuẩn cao:​

Trong mô hình nuôi tôm sinh thái, tôm được nuôi dưỡng hoàn toàn tự nhiên, ít hoặc không sử dụng hóa chất và kháng sinh. Điều này đảm bảo chất lượng tôm luôn sạch, an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe từ những thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản và EU. Đây là điểm khác biệt rõ ràng so với mô hình nuôi tôm truyền thống, nơi việc sử dụng thuốc kháng sinh phổ biến hơn. Với tôm sinh thái, người tiêu dùng không chỉ có được sản phẩm sạch mà còn là sản phẩm đạt chuẩn an toàn sinh học.

3.2. Góp phần bảo vệ môi trường:​

Chắc chắn mô hình này sẽ giảm thiểu tối đa tác động đến môi trường. Bằng cách hạn chế sử dụng thức ăn công nghiệp và hóa chất, người nuôi không chỉ giảm thiểu ô nhiễm nước mà còn giúp duy trì cân bằng hệ sinh thái ao nuôi.

Điều này rất quan trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu và suy thoái môi trường ngày càng nghiêm trọng. Nhiều người nuôi tôm sinh thái đã chia sẻ rằng môi trường ao nuôi của họ luôn trong tình trạng tốt, ít xảy ra các vấn đề liên quan đến ô nhiễm như trong các mô hình nuôi công nghiệp.

3.3. Mang lại giá trị kinh tế và lợi nhuận cao:​

Và lí do lớn nhất khiến những người nuôi tôm công nghiệp chuyển sang mô hình nuôi tôm sinh thái là lợi nhuận cao. Tôm sinh thái, nhờ chất lượng tự nhiên vượt trội, chúng có giá bán cao gấp 2-3 lần so với tôm nuôi công nghiệp.

Thị trường quốc tế đánh giá rất cao loại tôm này, đặc biệt là các quốc gia có yêu cầu cao về an toàn thực phẩm như Nhật Bản và các nước khu vực EU. Nhờ vào giá bán cao, người nuôi không chỉ có thu nhập ổn định mà còn có khả năng mở rộng quy mô sản xuất, hướng tới phát triển bền vững lâu dài.

4. Tốc độ phát triển của việc nuôi tôm sinh thái tại Cà Mau:​

Ở Cà Mau mô hình nuôi tôm này đang phát triển với tốc độ chóng mặt. Chỉ trong vòng 4 năm, diện tích nuôi tôm sinh thái đã tăng từ 6.678 ha (2017) lên hơn 19.400 ha (2021). Điều này cho thấy sự quan tâm và đầu tư mạnh mẽ vào phương pháp nuôi tôm này, đặc biệt là từ các hộ nông dân. Số lượng hộ gia đình tham gia nuôi tôm sinh thái cũng tăng vọt từ 1.260 hộ lên 4.313 hộ, nhờ hiệu quả kinh tế và tính bền vững mà phương pháp này mang lại.

Nhưng tại sao nuôi tôm sinh thái lại thu hút sự chú ý đến vậy? Khác với phương pháp nuôi tôm công nghiệp sử dụng nhiều hóa chất và thức ăn công nghiệp, tôm sinh thái được nuôi trong môi trường tự nhiên, không cần sử dụng kháng sinh. Điều này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn nâng cao chất lượng tôm. Năng suất nuôi tôm sinh thái cũng cải thiện rõ rệt, từ 180 kg/ha/năm lên 230 kg/ha/năm vào năm 2020, và có những khu vực đạt đến 250 kg/ha/năm. Đây là con số rất ấn tượng khi bạn cân nhắc mô hình này vừa bảo vệ môi trường, vừa đảm bảo năng suất tốt.

Xã Viên An Đông là một ví dụ điển hình khi có đến 500 hộ đạt được chuẩn xanh của tổ chức Seafood Watch (Mỹ). Đây là một chứng nhận quốc tế uy tín, giúp tăng giá trị thương mại của tôm sinh thái Việt Nam, mở rộng thị trường xuất khẩu sang các nước phát triển.

Không dừng lại ở đó, các doanh nghiệp chế biến thủy sản cũng đã góp phần rất lớn vào sự thành công của mô hình này. Họ xây dựng các trạm thu mua tôm tại những địa phương như xã Viên An Đông và Tam Giang Tây, giúp nông dân có đầu ra ổn định. Điều này giải quyết nỗi lo lớn của bà con về thị trường tiêu thụ, đồng thời khuyến khích họ tiếp tục theo đuổi phương pháp nuôi tôm này.

Và dĩ nhiên với một tốc độ phát triển nổi bậc như vậy thì cũng kéo theo rất nhiều thách thức và xu hướng ở phía trước.

5. Xu hướng và thách thức trong nuôi tôm sinh thái:​

Với những biến đổi về khí hậu như nắng nóng gay gắt và độ mặn tăng cao, nhiều mô hình nuôi tôm truyền thống đang phải đối mặt với khó khăn lớn. Điều này khiến việc chuyển sang mô hình nuôi tôm sinh thái trở thành giải pháp đáng tin cậy hơn cả.

Nuôi tôm sinh thái mang đến nhiều lợi ích kinh tế và môi trường, đồng thời phù hợp với xu hướng phát triển bền vững trong ngành thủy sản. Khi bạn áp dụng phương pháp này, bạn sẽ thấy tôm phát triển tốt hơn trong điều kiện tự nhiên, không bị ảnh hưởng quá nhiều bởi những yếu tố tiêu cực như hạn mặn hay ngọt hóa đột ngột. Điều này khác hẳn với nuôi tôm công nghiệp, nơi mà các thay đổi môi trường có thể dẫn đến những thiệt hại lớn về năng suất.

Với mô hình nuôi tôm sinh thái, bạn không chỉ đang bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên mà còn đảm bảo rằng sản phẩm của mình đạt chuẩn chất lượng cao, được người tiêu dùng đánh giá cao về độ an toàn và thân thiện với môi trường. Thực tế, những nơi phát triển mạnh về nuôi tôm sinh thái, như Cà Mau với mô hình nuôi tôm dưới tán rừng hay nuôi tôm xen lúa, đều chứng minh được rằng, đây không chỉ là một giải pháp tạm thời mà là hướng đi bền vững cho tương lai.

Qua bài viết này Quốc Tòng đã giúp bạn có một cái nhìn rõ nét hơn về chủ đề nuôi tôm sinh thái này rồi đúng không? Hãy luôn theo dõi chúng tôi để có thể cập nhật những thông tin hữu ích trong chăn nuôi tiếp theo nhé